W ramach Polskiego Ładu, od 1 stycznia 2023 r. odebrano podatnikom PIT, jak i podatnikom CIT możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od budynków
i lokali mieszkalnych.

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych wynika ze zmienionego art. 22c pkt 2 ustawy o PIT oraz z dodanego art. 16c pkt 2 ustawy o CIT. Jednocześnie należy wskazać,
że zostały wprowadzone przepisy przejściowe, których zadaniem było umożliwienie podatnikom PIT i CIT do końca 2022 r. dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych będącymi odpowiednio m.in. lokalami mieszkalnymi stanowiącymi odrębną nieruchomość nabytymi lub wytworzonymi przed dniem 1 stycznia 2022 r. oraz zaliczać je do kosztów uzyskania przychodów na zasadach obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r.

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Co to oznacza?

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych obowiązuje w przypadku, gdy podatnik zakupił w 2022 r. mieszkanie lub dom to nie mógł go zamortyzować. Z kolei, osoba, która przed datą 1 stycznia 2022 r. wybudowała lub kupiła nieruchomość mieszkalną mogła kontynuować amortyzację, jednakże tylko do końca 2022 r. Od 1 stycznia 2023 r. zakaz obejmuje już wszystkie budynki mieszkalne oraz mieszkania wraz z prawami bez wyjątku.

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Interpretacja dyrektora KIS

W związku z powyższymi zmianami pojawiły się liczne zapytania w postaci wniosków
do Dyrektora KIS o wydanie interpretacji indywidualnych dotyczących podatku dochodowego od osób fizyczny z zakresie zasad amortyzacji lokali mieszkalnych. Jeden z wnioskodawców zadał pytanie: „czy działając w zaufaniu do Rzeczypospolitej Polskiej jako państwa prawa, mając na uwadze konstytucyjną zasadę praw słusznie nabytych oraz niedziałanie prawa wstecz, będzie mógł kontynuować amortyzację lokali mieszkalnych po roku 2022, rozpoczętą w latach przed 2021 r., aż do zakończenia zaplanowanej amortyzacji?”. W jego ocenie, z uwagi na fakt, iż rozpoczął amortyzację lokali mieszkalnych przed datą wejścia w życie nowych przepisów, powinien mieć możliwość amortyzacji lokali mieszkalnych według wszystkich reguł obowiązujących do 31 grudnia 2021 r.

Dyrektor KIS uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Organ w interpretacji z dnia 23 września 2022 r. (nr 0111-KDIB1-1.4010.432.2022.1.SH) wskazał, że zgodnie z art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wnioskodawca, co do zasady, „będzie mógł dokonywać odpisów amortyzacyjnych związanych z lokalami mieszkalnymi oraz zaliczać te odpisy amortyzacyjne do kosztów uzyskania przychodów uzyskiwanych w ramach działalności gospodarczej przez cały 2022r.
na zasadach obowiązujących na dzień 31 grudnia 2021 r.”

Co do wymienionych zasad konstytucyjnych przez wnioskodawcę, Dyrektor KIS wskazał,
że kontrola norm, która polega na orzekaniu o hierarchicznej zgodności aktów normatywnych niższego rzędu z aktami normatywnymi wyższego rzędu, a co za tym idzie na eliminowaniu norm prawnych niższego rzędu, nie należy do kompetencji organów podatkowych tylko
do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego.

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Decyzje WSA

Podatnik, nie zgadzając się z powyższym, złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Jednakże sąd, w wyroku z dn. 4 listopada 2022 r. o sygn. I SA/Łd 622/22, stwierdził, że wydając zaskarżoną interpretację organ działał na podstawie
i w granicach prawa, natomiast uwzględnienie żądania skarżącego wykroczyłoby poza obowiązujące przepisy prawa mające zastosowanie w zakresie ich wydawania. WSA podkreślił również, że interpretacje indywidualne nie są rozstrzygnięciami władczymi kształtującymi prawa i obowiązki ich adresatów dlatego też należy przyjąć, że podczas ich wydawania organy podatkowe nie są kompetentne do dokonywania oceny zgodności regulacji krajowego prawa podatkowego z regulacjami Konstytucji RP.

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Remont i eksploatacja, a koszta utrzymania

Jak twierdzi Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 21 października 2022 r., nr 0115-KDIT3.4011.60.2022.2.KP, wydatki związane z utrzymaniem mieszkania takie jak np. remonty  nadal będzie można zaliczać do kosztów. Zgodnie z art. 22g ust. 17 ustawy o PIT jeżeli środek trwały zostaje ulepszony, powoduje to konieczność powiększenia jego wartości początkowej o sumę wydatków poniesionych w związku z tym ulepszeniem. W efekcie poniesione wydatki nie będą stanowiły bezpośrednio kosztów uzyskania przychodów. Natomiast, na podstawie zasady wyrażonej w art. 22 ust. 1 ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów mogą stanowić wydatki poniesione na remont składnika majątku, niezależnie od tego, czy składnik majątku jest ujawnionym środkiem trwałym.

Poniesione przez podatnika wydatki na remont środków trwałych nie podlegają zaliczeniu
do jego wartości początkowej (nie powiększają jej). Tym samym mogą być zaliczone bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów bez względu na ich wysokość. Warto wiedzieć, że po 1 stycznia 2023 r. bez zmian pozostanie również klasyfikacja podatkowa wydatków dotyczących eksploatacji i utrzymania nieruchomości mieszkalnych. Po spełnieniu warunków uznania za koszt uzyskania przychodów związane z nimi opłaty będą podlegały zaliczeniu do takich kosztów na dotychczasowych zasadach.

Czy podatnicy mogą uwzględniać w kosztach podatkowych nabyte lub wytworzone przed 1 stycznia 2022 r. i amortyzowane do tego dnia nieruchomości i prawa o charakterze mieszkalnym, w części, która nie zostanie rozliczona w tych kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne do końca 2022 r.?

Odpowiadając na to pytanie uwagę powinno się skierować na art. 30e ustawy o PIT. Wywnioskować z niego należy, że dochód powstaje, jeżeli do odpłatnego zbycia dochodzi przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. W związku z tym, wydatki podatników na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie budynków i lokali mieszkalnych oraz związanych z nimi gruntów nierozliczone
do końca 2022 r. poprzez odpisy amortyzacyjne będą mogły być uwzględnione przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych składników. Natomiast w przypadku podatników CIT, badane wydatki, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, będą stanowiły koszt w przypadku ich odpłatnego zbycia, bez względu na czas ich poniesienia.

Zakaz amortyzacji budynków i lokali mieszkalnych. Dodatkowe koszta nabycia i wytworzenia

Dodatkowe koszty, do których można zaliczyć np. gwarancje bankowe, prowizje, odsetki itp. dotyczące nabycia lub wytworzenia nieruchomości i praw mieszkalnych mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, o ile nie zostały wskazane w art. 23 ustawy o PIT bądź w art. 16 ustawy o CIT.