Zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP) nie podlega opodatkowaniu VAT. Co jednak w sytuacji gdy chcemy z niej wyłączyć nieruchomość? Czy nadal ma zastosowanie „niepodleganie VAT”, czy należy zastosować VAT 23 %. Niestety w praktyce jest to temat sporny z organami podatkowymi.

Zdarza się, iż osoba prowadząca działalność gospodarczą chce zbyć lub przekazać firmę. W ramach zabezpieczenia na przyszłość chciałaby pozostać jednak nadal właścicielem firmowej nieruchomości. Po zbyciu przedsiębiorstwa chciałaby tę nieruchomość wynajmować podmiotowi, który przejmie dotychczasową działalność. Czy w takim przypadku dochodzi do zbycia całości przedsiębiorstwa lub ZCP, czy też jest to zbycie pojedynczych składników majątków. Dla przypomnienia zbycie przedsiębiorstwa i jego zorganizowanej części nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wynika to wprost z art. 6 ustawy VAT. Zbycie pojedynczych składników majątku należy natomiast opodatkować według właściwych stawek (zazwyczaj 23 %).

Załóżmy więc, iż Jan Kowalski prowadzi działalność handlową i postanowił zbyć całe przedsiębiorstwo. Obejmuje ono m.in. towary, wyposażenie, umowy handlowe, posiadane wartości niematerialne i prawne, stronę internetową itp. Chciałby on jednak wyłączyć z tego zbycia nieruchomość (lokal, w którym mieści się sklep) i wynajmować go nowemu nabywcy.

Organy podatkowe kontra TSUE – zbycie przedsiębiorstwa

Gdyby podatnik zbył całość – łącznie z nieruchomością, dla nabywcy kontynuującego jego działalność na pewno doszłoby do zbycia całości przedsiębiorstwa. Czynność ta na mocy art. 6 ustawy VAT nie podlegałaby więc opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak Jan K. chce wyłączyć z tej transakcji nieruchomość i następnie wynajmować ją nabywcy, to pojawiają się wątpliwości. Niestety organy podatkowe zazwyczaj uważaj, iż nie jest to zbycie ZCP i transakcja ta podlega opodatkowaniu VAT według właściwych stawek. Warto pamiętać jednak o wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE. W orzeczeniu z dnia 11 listopada 2011 r. w sprawie C-444/10 Finanzamt Lüdenscheid v. Christel Schriever TSUE stwierdził:

„(…) przeniesienie własności zapasu towarów oraz wyposażenia sklepu z jednoczesnym oddaniem nabywcy w dzierżawę lokalu handlowego na podstawie umowy na czas nieoznaczony, ale możliwej do rozwiązania przez każdą ze stron z zachowaniem krótkiego terminu wypowiedzenia, stanowi przekazanie całości lub części aktywów (…), pod warunkiem iż przekazane aktywa są wystarczające do prowadzenia przez nabywcę w sposób trwały samodzielnej działalności gospodarczej”.

W mojej ocenie zaakceptować należy stanowisko TSUE. W praktyce obserwuję jednak, iż jest to temat sporny z organami podatkowymi, a jego rozstrzygnięcie zważywszy na wartość przedsiębiorstw i wynikającą z tego kwotę VAT jest bardzo istotne. Nie jest też wcale bezpiecznym rozwiązaniem stosowanie stawki 23 %. Warto bowiem pamiętać, że jeżeli okaże się, iż dana transakcja nie podlegała opodatkowaniu VAT, wówczas nabywca nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego. Sprzedawca musi jednak zapłacić VAT z takiej nieprawidłowo wystawionej faktury. Może to mieć daleko idące konsekwencje i dla nabywcy i sprzedawcy, zarówno na gruncie VAT, jak i PCC. Dlatego przez przeprowadzeniem takiej transakcji warto dokonać jej dokładnej analizy na gruncie VAT. Czasem warto również wystąpić w wnioskiem o indywidualną interpretację przepisów prawa do organów podatkowych.

O skutkach zastosowania stawki VAT 23 % zamiast zwolnienia pisałam we wpisie – Czy sprzedaż nieruchomości z VAT 23 % jest zawsze bezpieczna.